Bolko II "Młodszy" Piast (urodzony po 30 stycznia 1300 roku, zmarł w Ziębicach, 11 czerwca 1341 roku) herb
Syn Bolka I "Surowego" Piasta, księcia świdnickiego, jaworskiego i Beatrycze Ballenstedt Askańskiej, córki Ottona III (V) "Długiego" Ballenstedt Asakańskiego, margrabiego Brandenburgii, regenta Czech.
Książę na Jaworze, na Lwówku Śląskim, na Świdnicy i na Ziębicach od 1307 roku do 1312 roku, książę na Świdnicy i na Ziębicach od 1312 roku do 1322 roku, książę na Strzelinie, na Ząbkowicach i na Ziębice od 1322 roku do 1336 roku, książę na Kłodzku, na Strzelinie, na Ząbkowicach i na Ziębicach od 1336 roku do 11 czerwca 1341 roku, kanonik wrocławski do 1322 roku.
Przed 21 listopada 1322 roku poślubił Bonnę (Gutę, Judytę) Sabaudzką (zmarła 2 marca lub maja 1342 roku), córkę Louisa II Sabaudzkiego, barona de Vaud, regenta Sabaudii i Isabelli de Chalon-Arlay [Bourgogne-Comté], córki Jeana I de Chalon [Bourgogne-Comté], seniora de Arlay.
Był czwartym i najmłodszym synem Bolka I świdnickiego i margrabianki brandenburskiej, Beatrycze.
W chwili śmierci ojca w 1301 roku był zaledwie rocznym dzieckiem, w związku z czym znalazł się najpierw pod opieką matki i wuja margrabiego brandenburskiego Hermana, potem zaś pod opieką starszego brata Bernarda. Między 1307 a 1322 rokiem wraz ze starszym bratem, Bernardem (do 1312 roku również z Henrykiem) sprawował wspólne rządy w księstwie świdnickim. Z obawy przed zbytnim rozdrobnieniem władztwa Bolko był początkowo kierowany do kariery duchownej. Świadczyć o tym może fakt posiadania przez Bolka kanonikatu z odpowiednią prebendą w kapitule wrocławskiej. Z planów tych jednak na skutek oporu Bolka II nic nie wyszło i wreszcie w 1322 roku Bernard zdecydował się wydzielić młodszemu bratu dzielnicę ze stolicą w Ziębicach.
W 1322 roku Bolko wraz ze starszym bratem Bernardem wziął udział w wyprawie krzyżowej skierowanej w interesie Krzyżaków przeciwko Litwie. W tym samym roku otrzymał od Bernarda własną dzielnicę z Ziębicami jako stolicą. Przed objęciem samodzielnych rządów poślubił Gutę (Juttę), wdowę po magnacie węgierskim, Mateuszu Tsak z Trenczyna, której pochodzenie nie zostało ostatecznie ustalone.
Na progu swojego panowania książę ziębicki popadł w zatarg z kościołem. Powodem były ciągłe kłopoty finansowe księcia, uchylanie się od opłaty świętopietrza, oraz najazdy rabunkowe na dobra klasztorne w Henrykowie i Kamieńcu Ząbkowickim. Zła sława księcia dotarła nawet do Rzymu. W 1329 roku papież Jan XXII zwrócił się do władców Polski i Czech oraz do książąt śląskich z prośbą o interwencje. W tej sprawie, a samemu Bolkowi nakazywał wynagrodzić szkody. Działania te nie przyniosły jednak efektów. Szala goryczy przepełniła się w 1329 roku, kiedy książę i jego ludzie napadli pod Opolem i obrabowali legata i kolektora (poborcy świętopietrza) papieskiego, Piotra z Alwernii. Bolko II został ostatecznie obłożony klątwą kościelną przez biskupa wrocławskiego Nankiera. Kara kościelna zdjęta została dopiero po zapłaceniu klasztorom i legatowi Piotrowi z Alwernii odszkodowanie w wysokości stu pięćdziesięciu grzywien oraz zwrócił część zrabowanych rzeczy.
W 1335 roku władztwo Bolka II zostało zaatakowane przez króla czeskiego. Stało się tak dlatego, bo książę ziębicki sukcesywnie odmawiał złożenia hołdu lennego ze swojego księstwa, którego znaczenie wzrosło właśnie w 1335 roku, gdyż tędy prowadziła najkrótsza droga z Pragi do najważniejszego na Śląsku miasta Wrocławia przejętego w tym czasie przez Czechów. Czesi chcieli opanować posiadającą znaczenie strategiczne ziemię ząbkowicką. Wojskiem dowodził syn króla Jana, późniejszy cesarz, Karol IV. Karol Luksemburski zignorował zdeterminowanie ziębickiego Piasta i wysłał przeciwko niemu zbyt małe siły, które udało się Bolkowi pokonać, biorąc przy okazji do niewoli 150 znacznych rycerzy. Bolko nie zdołał jednak powstrzymać władcy czeskiego przed zniszczeniem księstwa dokonanym przez jego wojska. Nie potrafił też wykorzystać faktu wzięcia do niewoli czeskich rycerzy, których zwolnił za bardzo nieduży okup. Ten brak konsekwencji w działaniu księcia ziębickiego spowodował uznanie go przez kronikarza Janka z Czarnkowa za "pomieszanego na umyśle".
Bolko wystąpił zbrojnie przeciw najeźdźcom i przy pomocy mieszczan zadał im pod Ząbkowicami poważne straty, biorąc do niewoli ponad stu jeńców. Jednakże już w roku następnym 29 sierpnia 1336 roku w Straubing złożył hołd lenny Janowi Luksemburskiemu. Powodem tego były kłopoty finansowe władcy i zapewne brak wiary w sens stawiania dalszego oporu. W zamian za ustąpienie ze swego księstwa otrzymał wówczas w dożywotnie posiadanie ziemię kłodzką. Ustawiczna rozrzutność i ogromne długi, zwłaszcza u mieszczan wrocławskich, zmusiły go do zastawienia prawie całego dziedzictwa. Część zastawów (Strzelin, Wąsów, Kąty) wykupił król czeski. Pod koniec życia książę wydał kilka przywilejów handlowych dla miast swego księstwa.
Wojna w 1335 roku ostatecznie zakończyła się pełnym zwycięstwem Piastowicza. Niespodziewanie jednak w czerwcu 1336 roku Bolko II dobrowolnie uznał się lennikiem władcy czeskiego. Przyczyny tego stanu rzeczy upatruje się w fakcie rezygnacji z księstw śląskich przez króla Polski Kazimierza Wielkiego, co spowodowało, że książę ziębicki stracił nadzieję na skuteczne opieranie się potędze czeskiej. Inną ważną przyczyną było przekazanie Bolkowi II w dożywotnie władanie ziemi kłodzkiej. W akcie lennym potwierdzonym przez poddanych Bolko II zobowiązał się, że po wymarciu jego potomków księstwo ziębickie przejdzie pod bezpośrednie panowanie króla Czech.
Bolko II borykał się z ciągłymi kłopotami finansowymi z powodu swojej rozrzutności. W 1337 roku został zmuszony do zastawienia Karolowi Luksemburskiemu Ząbkowic Śląskich, a wkrótce potem za sumę 2300 grzywien Strzelina i Kątów. Ostatecznie wolna d zastawów pozostała tylko stolica księstwa Ziębice. Pomimo rozrzutności Bolko II dbał o rozwój gospodarczy swoich włości, dzięki czemu cieszył się dość dużą popularnością wśród mieszczaństwa.
Książę ziębicki zmarł w stolicy swojego księstwa 11 czerwca 1341 roku i został pochowany w klasztorze w Henrykowie. Do dziś zachował się tam wspólny nagrobek jego i żony zmarłej w 1342 roku.
W 1303 roku zaręczył się z Elisabeth von Meissen, córką Fredricha "Tuty", margrabiego Misni i jego żony Kathariny von Bayern, która zmarła po 1303 roku. Jej pochodzenie i zaręczyny są potwierdzone statusem z 1303 roku wydanym przez jej matkę "Katherina ... quondam Friderici Misnens, orient i de Landsperg Marchionis relicta", odnoszącym się do jej dziedzictwa, które przewidywane po zawarciu małżeństwa "Domini Ducis ... filium ... Polko ... et Elisabeth filiam nostrum". W 1321 roku Bolko II poślubił córka Ludwika II Savoia, barona Vaud, wdowę po Matthew IV Csák z Trenczyna (zmarł w 1318 roku), węgierskim szlachcie, synu niesławnego oligarchy Matthew III Csák, z którym miała dwóch synów, Matthew V i James. Bolko II i Guta mieli zapene troje dzieci.
Bolko był niewątpliwie jedną z najbarwniejszych postaci epoki. Nie odznaczał się jednak wieloma przymiotami władcy. Waleczność i demonstrowanie niezależności nie szły w parze z mądrą i konsekwentną polityką. Ciągłe kłopoty finansowe wynikaŹjące z rozrzutności, rozboje i działanie na szkodę Kościoła w rezultacie doprowadziły do upadku znaczenia jego księstwa. Również niesmaczne żarty płatane wrocławskim przekupkom, jak i notoryczne uwodzenie kobiet nie świadczyły najlepiej o władcy. Niekonwencjonalne zachowanie nie znajdowało akceptacji już w oczach współczesnych. Najdobitniej postępowanie księcia ocenił Janko z Czarnkowa, pisząc, że książę był "pomieszany na umyśle".
Żródła:
"SŁOWNIK WŁADCÓW POLSKI I PRETENDENTÓW DO TRONU POLSKIEGO" - Marcin Spórna, Piotr Wierzbicki.
Bolko II ziębicki w "Poczet.com"
BOLKO von Jauer w "MedLands" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
BOLKO von Jauer w "MedLands" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
02-08-2020